Co to jest ogród leśny?

Ogród leśny (ang. forest garden), znany również jako las jadalny czy też raczej las żywnościowy (ang. food forest), to system produkcji żywności wzorowany na strukturze młodego lasu, zaprojektowany w taki sposób, aby zmaksymalizować pozytywne oddziaływania między roślinami, a zmininalizować negatywne. Składa się z co najmniej trzech pięter czy warstw, czyli rodzajów roślin, zajmujących różne przestrzenie w wymiarze wertykalnym: drzew, krzewów oraz roślinych zielnych; oprócz tego mogą występować w nim pnącza, grzyby i rośliny wodne. Skład gatunkowy jest tak dobrany, aby dominowały rośliny jadalne, jednak nasadzenia mogą pełnić też inne funkcje: dostarczać opału, materiałów konstrukcyjnych, lekarstw, barwników, a także zapewniać żyzność gleby czy przyciągać pożyteczne zwierzęta.

• Piętra: w ogrodzie leśnym, tak jak w młodym lesie naturalnym, rośliny rosną w warstwach czy też piętrach, optymalnie wykorzystując przestrzeń i energię słoneczną.

• Żywność: ogród leśny naśladuje piętrową strukturę młodego lasu, jednak gatunki są tak dobrane, by przynosiły jadalne plony – orzechy, owoce, liście, kwiaty, pędy czy bulwy.

• Rośliny wieloletnie: ogród leśny, tak jak las, składa się głównie z roślin wieloletnich – nie tylko drzew i krzewów, ale i warzyw wieloletnich. Rośliny jednoroczne mogą występować jako uzupełnienie zestawu wieloletnich.

• Polikultura: w ogrodzie leśnym, inaczej niż w konwencjonalnych sadach czy ogrodach, uprawia się kilkadziesiąt–kilkaset gatunków roślin (zwykle około 100), które są ze sobą przemieszane celem uzyskania większej różnorodności i odporności plonów oraz całego ekosystemu.

Ogród leśny jest systemem wzorowanym na strukturze młodego lasu liściastego. Las liściasty jest w naszej części świata naturalną formacją roślinną, stanem docelowym procesu sukcesji ekologicznej – tzn. pominąwszy warunki ekstremalne (mokradła, wysokie góry), każdy kawałek ziemi pozostawiony sam sobie prędzej czy później porośnie lasem. Innymi słowy, las jest tym, czego w naszej części świata natura chce dla Ziemi. To z tego właśnie względu ogród leśny jest systemem produkcji żywności najbardziej zgodnym z naturą. W uprawach konwencjonalnych – nawet tych, które wykorzystują techniki permakulturowe czy regeneratywne – gdzie dominują uprawy roślin jednorocznych, konieczna jest nieustanna walka z naturą celem utrzymania ziemi na wczesnym stadium sukcesji ekologicznej. Ogród leśny natomiast jest systemem, w którym produkcja żywności odbywa się w sposób maksymalnie zbliżony do stadium końcowego sukcesji, czyli lasu.